Podniosą mury ryterskiego zamku. Będzie brama i pomost widokowy

Wzgórze zamkowe i to, co pozostało po górującej nad doliną ufortyfikowanej warowni jest główną atrakcją Rytra. Do dzisiaj zachowały się na nim między innymi fragmenty kamiennych murów, baszta, dziedziniec i odsłonięte w ostatnich latach podczas prac archeologicznych ostróże. Nic więc dziwnego, że władze gminy starają się pozyskać jak najwięcej środków na rozbudowę ruin i uatrakcyjnienie tego miejsca. W tym roku na podniesienie murów i baszty o dwa metry wydadzą blisko 2 mln zł. Powstanie też brama wjazdowa i pomost z tarasem widokowym.

Pieniądze z Unii

Co roku do ruin zamku „Ritter” zapuszczają się tysiące turystów. Warto się tam wybrać choćby z tego względu, że ze wzgórza rozpościera się przepiękna panorama na całą Dolinę Popradu.

Część turystów po dotarciu do celu wędrówki czuję, niestety rozczarowanie. Przyznają, że fragment odsłoniętych murów, baszta i tablica informacyjna pozostawiają pewien niedosyt.

Jest jednak nadzieja, że w ciągu dwóch lat to się zmieni. Dzięki funduszom unijnym (1,5 mln złotych), jakie gmina pozyskała z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego i środkom z własnego budżetu, jeszcze w tym roku rozpocznie dwuletni projekt częściowej rekonstrukcji zamku. Na zaplanowane prace gmina ma prawie dwa mln złotych. Władze Rytra liczą też na to, że uda im się pozyskać podobną kwotę z innego programu polsko-słowackiego.

- Umowę z Urzędem Marszałkowskim chcemy podpisać jeszcze w tym miesiącu i jak najszybciej ogłosić przetarg, który wyłoni wykonawcę - mówi Władysław Wnętrza, wójt Rytra. - Projekt związany z częściową rekonstrukcją warowni, który został zaakceptowany przez służby konserwatorskie będzie realizowany w cyklu dwuletnim (2017-2018). Prace w terenie mogą ruszyć w czerwcu.

Brama i pomost

Prace renowacyjne i wykopaliskowe na zamku w Rytrze prowadzone są pod kierunkiem służb konserwatorskich nieprzerwanie od 1999 roku. Do tej pory były one finansowane ze środków, które udało się pozyskać m.in. ze Starostwa Powiatowego w Nowym Sączu i Urzędu Marszałkowskiego. Gmina, w miarę możliwości dokładała też część funduszy.

Od wielu lat na wzgórzu zamkowym pracowali miejscowi bezrobotni, zatrudniani w ramach programu „Konserwator”, realizowanego przez Wojewódzki Urząd Pracy.

Od wielu sezonów na wzgórzu zamkowym prowadzone są również prace archeologiczne pod kierunkiem archeologa Eligiusza Dworaczyńskiego. - Prace restauratorskie i konserwatorskie postępują powoli - dodaje Wnętrzak.

Projekt restauratorski, który gmina rozpocznie w tym roku, jest największym z dotychczas realizowanych. Dziedziniec zamkowy będzie oczyszczony z zalegającej ziemi i kamieni do tzw. poziomu pierwotnego. Odtworzona ma być także brama wjazdowa. Mury zewnętrzne oraz baszta zostaną nadbudowane o ponad dwa metry w stosunku do stanu obecnego.

To jednak nie wszystko. Na podświetlonych murach zainstalowany będzie pomost widokowy z barierkami. Projekt obejmuje też wykonanie stropu nad ostróżem. W przyszłości ma w nim być sala ekspozycyjna. W niej władze gminy chciałyby wyeksponować ceramikę, fragmenty kafli, gwoździe, okucia. To tylko część przedmiotów, które udało się wydobyć z ziemi podczas wykopalisk.

Ryterska perełka

Według Wiesławy Pawlik, mieszkanki Rytra, ruiny zamku są największą atrakcja gminy i Doliny Popradu. Dlatego cieszy się, że władzom gminy wreszcie udało się pozyskać większe pieniądze, które pozwolą na kompleksową restaurację obiektu.

- Wzgórze zamkowe wreszcie nabierze fajnego wyglądu - uważa Wiesława Pawlik. - To historyczne miejsce nierozerwalnie łączące się z naszą miejscowością, to nasze dziedzictwo. Przecież ruiny zamku zdobią nawet herb gminy. Co roku tysiące osób odwiedza pozostałości warowni. Ten zabytek promuje Rytro.

Inna mieszkanka tej nadpopradzkiej miejscowości Joanna Bogucka nie ma również wątpliwości, że zamek jest wizytówką gminy.

- Te ruiny są naszą perełką, która od lat przyciąga turystów - podkreśla Joanna Bogucka. - Każda złotówka , która zastała zainwestowana w ratowanie i restaurację ruin warowni nie była wyrzucona w błoto.

Pani Joanna ten zabytek uczyniła tematem swojej pracy inżynierskiej, którą broniła w 2015 roku w Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Targu. W umiejętny sposób połączyła pozostałości zamku z własną wizją rekreacyjno-muzealną tego terenu.

Chcą zrobić więcej

Władze gminy Rytro zapewniają, że w dalszym ciągu będą odkrywać tajemnice zamku na wzgórzu.

- Prace archeologiczne i konserwatorskie prowadzone są już prawie dwadzieścia lat - stwierdza wójt Wnętrzak. - Na przestrzeni tych lat udało się odsłonić ostrze zamkowe, część murów zewnętrznych, przedzamcze (fundamenty budynku bramnego i mostu zwodzonego).

Gmina chce to wykorzystać. Zabiega też o kolejne dwa miliony złotych. Ma przygotowany wniosek, który powstał we współpracy ze słowackim Podolińcem. Uzupełniłby on prace, które ruszą już w czerwcu. Gdyby udało się zdobyć kolejne fundusze, na wzgórzu zamkowym wybudowany byłby most zwodzony, budynek bramy wjazdowej i taras widokowy na baszcie.

Plan polsko-słowacki kładzie też nacisk na promocję i współpracę. Mowa w nim o wspólnych plenerach rzeźbiarskich i malarskich oraz wystawach. Jest nawet pomysł wystawienia w ruinach zamku jednej ze sztuk Jana Joachima Czecha. Zgodnie z sugestią służb konserwatorskich sklepy z pamiątkami i punkty gastronomiczne mają być wyprowadzone na pobliski parking pod lasem albo na polanę, tzw. siodełko. Tam można urządzić naturalny amfiteatr.

ZOBACZ RÓWNIEŻ:Dlaczego warto dbać o środowisko?

Źródło:Dzień Dobry TVN, x-news