Kiedy zbierać kapustę i jak długo można przechowywać całe główki? Tak rozpoznasz, że kapusta dojrzała

Rolnicze uprawy kapusty w Polsce zajmują w 2023 roku ponad 13 tysięcy hektarów, a do tego trzeba doliczyć powierzchnie, którą tym liściastym warzywem obsadziliśmy w przydomowych ogródkach i na działkach. Kapustę sadzimy zazwyczaj w maju z rozsady, potem czekamy, aż zawiążą się główki, po czym zmartwieniem stają się szkodniki i choroby.

Jeśli nasza uprawa kapusty szczęśliwie dotrwała do jesieni, przygotowujemy się do zbiorów. Kapusta zapuszcza długi korzeń, dlatego jej zbiór prowadzi się poprzez wycinkę, na małych areałach ręcznie.

Kiedy zbierać kapustę z pola lub działki? Terminów jest kilka i są powiązane z odmianą, którą wybraliśmy:

• czerwiec i lipiec — zbiór wczesnych odmian, gdy tylko kapusta zawinie głowy i zrobi się twarda;
• sierpień i wrzesień — to czas zbioru odmian średnio wczesnych, gdy głowy mają 2-4 liście zewnętrzne;
• od końca października do połowy listopada — zbieramy w tym czasie kapusty późnych odmian. Należy pamiętać, aby zostawić liście zewnętrzne, podpowiada Małopolski ODR.

Późne odmiany kapusty są rekomendowane do kiszenia. Poznaj tradycyjne metody kiszenia kapusty.

Najlepsze do przechowywania są późne odmiany kapusty, czyli te zbierane pod koniec października. Późna jesień to oczywiście umowny termin, ponieważ — jak w przypadku szeregu innych warzyw — kluczowa jest pogoda.

Mimo że kapusta jest zaliczana do warzyw odpornych na niewielki przymrozki, to jednak ta, którą chcemy w całości zachować na kolejne miesiące, powinna być chroniona przed spadkami temperatury poniżej 4-5 stopni Celsjusza przy gruncie. Taka lekko przemrożona kapusta może przechowywać się gorzej.

Podczas zbioru kapusty stosujemy uniwersalną zasadę zbioru przy suchej pogodzie. Eksperci z Metody integrowanej produkcji kapusty głowiastej (styczeń 2023), wydanej przez Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa instruują:

Wycinanie kapusty i przygotowanie jej do przechowania powinno być wykonywane starannie, delikatnie, unikając przy tym zbędnego dotykania bezpośrednio do główek kapusty. Zachowanie nalotu woskowego, pokrywającego liście na główce, skutecznie chroni kapustę przed chorobami.

Główkami kapusty nie wolno rzucać i obijać ich o siebie. Nawet niewidoczne uszkodzenia doprowadzą do przyspieszonego gnicia warzywa.

Od tego, czy kapusta jest odpowiednio dojrzała, zależy, jak dobrze będzie się przechowywała. PIORIN wyjaśnia, że główki powinny być dobrze wykształcone, zwięzłe i twarde, ale jeszcze nie są przejrzałe. Skąd wiemy, że jest już po czasie? Mowa o początkowej fazie utraty zielonego zabarwienia przez liście zewnętrzne rośliny.

Utrzymująca się wysoka zawartość chlorofilu w liściach główki, sprzyja większej odporności kapusty na choroby grzybowe. Niedojrzałe główki, czyli niedostatecznie wykształcone i jeszcze dość miękkie, w czasie przechowania wykazują tendencje do utraty turgoru. Przejrzałe natomiast są bardziej wrażliwe na choroby i gnicie.

Tradycyjnie zebraną kapustę przechowujemy w kopcach, dołach i przechowalniach, gdzie temperatura wynosi ok. 0–1°C, a zalecana, optymalna wilgotność 90-95 proc. Przy wyższej temperaturze kapusta szybciej gnije.

Przy produkcji towarowej kapustę przechowuje się m.in. w paletach skrzyniowych. Bezpośrednio po wycięciu na polu główki należy oczyścić i ułożyć delikatnie w paletach. Następnie przewieźć do przechowalni. Przewożąc kapustę z pola luzem, na przyczepach, poleca się pozostawienie 3-4 liście zewnętrzne, które stanowią amortyzację dla główek w czasie transportu.

Tak, jak na polu i w ogródkach ważne jest sąsiedztwo warzyw w okresie wegetacji, tak i towarzystwo w czasie przechowywania po zbiorze ma kluczowe znaczenie. Kapusta wymaga osobnego pomieszczenia, a już z pewnością nie powinna znajdować się w pobliżu np. jabłek.

PIORIN: Niedopuszczalne jest składowanie jej razem z owocami oraz warzywami wydzielającymi etylen. Nawet bardzo małe ilości tego gazu w powietrzu (1–10 ppm) wpływają negatywnie na jakość kapusty, powodując wzrost intensywności oddychania i innych procesów przyśpieszających gnicie i starzenie się. Ponadto następuje odbarwienie i odpadanie liści od głąba.

• Wykonuje się dość płytkie i szerokie rowy, o głębokości około 20–30 cm i szerokości 1,0–1,2 m. W kopcach układa się kapustę w 4–5 warstwową piramidę.
• W kopcach o głębokości 30–40 cm i szerokości do 3 m, układa się na ogół tylko 2-3 warstwy kapusty na płask. Bardzo ważne jest prawidłowe i w odpowiednim czasie wykonane okrycie kopca.

Gdy już uformujemy kopiec, kapustę okrywamy cienką, 3-5 cm warstwą ziemi. Zabezpieczy kapustę przed wysychaniem i schłodzi warzywa. Ważne! Sam grzbiet kopca pozostawiamy nieokryty. Gdy temperatura kapusty w kopcu obniży się do 0-1°C należy warstwę ziemi pogrubić do 10–15 cm. To jeszcze nie koniec pracy przy kopcu.

Po nadejściu mrozów, gdy ziemia na kopcu przemarznie do 3–5 cm, wykonuje się okrycie zimowe, stosując warstwę słomy grubości 15–20 cm i na wierzch drugą warstwę ziemi grubości również 15–20 cm. Takie zabezpieczenie chroni kapustę zimą, przy spadku temperatury zewnętrznej do –20°C. W przypadku bardzo mroźnych zim powinno się dać dodatkowe zabezpieczenie, używając liści, słomy lub warstwy śniegu.

Można również wykonać bardziej zaawansowane kopce techniczne z aktywną wentylacją.