Miasta są jednymi z najbardziej wrażliwych na zmiany klimatu obszarów. Pomocy można szukać w podręczniku IOS

Podręcznik adaptacji do zmian klimatu dla miast został opracowany przez Ministerstwo Środowiska już w 2015 roku. W roku bieżącym doczekaliśmy się aktualizacji, której dokonał Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy w ramach projektu Klimada 2.0 „Baza wiedzy o zmianach klimatu i adaptacji do ich skutków oraz kanałów jej upowszechniania w kontekście zwiększenia odporności gospodarki, środowiska i społeczeństwa na zmiany klimatu oraz przeciwdziałania i minimalizowania skutków nadzwyczajnych zagrożeń”.

Miasta są szczególnie narażone na nieuniknione skutki globalnego ocieplenia. „Do 2023 roku MPA (miejskie plany adaptacji do zmian klimatu) zostały opracowane w ponad stu miastach. Dzięki opracowaniu tych dokumentów możliwe jest odpowiedzialne zaplanowanie długofalowych działań adaptacyjnych. Wdrażanie tych działań jest wspierane poprzez liczne instrumenty finansowe na poziomie krajowym i regionalnym. Na opracowanie MPA i wdrażanie działań adaptacyjnych miasta będą mogły sięgnąć po środki z funduszy UE, regionalnych i krajowych”, czytamy we wstępie do podręcznika.

Zaplanowano ponad 10 mld zł z programów Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko oraz Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej na finansowanie działań związanych ze wsparciem „przystosowania się do zmian klimatu i zapobiegania ryzyku związanemu z klęskami żywiołowymi i katastrofami.”

Miasta nie reagują na zmiany klimatu w taki sam sposób. Ponadto to działa w obie strony, miasta również mają wpływ na klimat, zarówno globalny (emisja gazów cieplarnianych) jak i lokalny (intensywna zabudowa).

Największym zagrożeniem dla miast jest ekstremalna temperatura i gwałtowne nawalne opady. - Fale upałów to okresy przynajmniej trzech dni z maksymalną temperaturą powietrza powyżej 30°C. Najczęściej występują w zachodniej i środkowej Polsce, najrzadziej w rejonie wybrzeża – podaje IOS-PIB.

Fale upałów pojawiają się coraz częściej, w Polsce obserwujemy to od lat 90. XX wieku. Problemem jest tzw. betonoza, przez którą ekstremalnie wysoka temperatura jest bardziej dotkliwa. W miastach pojawia się zjawisko nazywane miejską wyspą ciepła.

- Wiele polskich miast, szczególnie południowej Polski, zagrożonych jest powodziami. Z kolei miasta wybrzeża narażone są na zjawiska związane ze wzrostem poziomu morza i erozją brzegów morskich, w tym powodzie sztormowe i osuwiska – zauważa instytut.

Coraz częściej mamy do czynienia z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, są one również coraz bardziej intensywne. To nie tylko upały i opady, ale również wichury, które powodują ogromne straty, w tym śmiertelne.

„Globalne ocieplenie nasila także zjawiska takie, jak erozja gleb i spadek różnorodności biologicznej. W obliczu opisanych zmian odpowiedzialna adaptacja do zmian klimatu jest wyzwaniem dla miast. Wiele z polskich miast posiada doświadczenia w planowaniu i prowadzeniu polityki adaptacyjnej. Te doświadczenia powinny być podstawą uczenia się wszystkich interesariuszy adaptacji do zmian klimatu tak, aby przyspieszyć budowanie odporności kraju na zmiany klimatu”, wyjaśniono w podręczniku.

W podręczniku adaptacji do zmian klimatu dla miast znajdziemy zagadnienia dotyczące:

• Uwarunkowania opracowywania miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu;
• Proces adaptacji miasta do zmian klimatu – podzielony na trzy etapy;
• Dobre praktyki miast, m.in. parki kieszonkowe w Krakowie, ogrody społeczne w Warszawie, zagospodarowanie wody deszczowej we Wrocławiu;
• Strategiczna ocena oddziaływania MPA na środowisko;
• Udział społeczeństwa w opracowywaniu adaptacji, w tym informowanie, konsultowanie, panele obywatelskie;
• Finansowanie.

Źródło: Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy